Zeynel Aslan

Kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir. Bu sözleşmeden doğan kiracı ve kiraya veren mülk sahibinin hakları ve yükümlülükleri bulunmaktadır. Bunlar 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun dördüncü bölüm ‘’Kira Sözleşmesi’’ başlığında belirtilmiştir. Bu yükümlülükleri detaylı öğrenmeden yapılan kira kontratlarında hem mülk sahibi hem de kiracı mağduriyetleri oluşmaktadır. 

Kira sözleşmeleri konut ve iş yeri kiralamalarında belirli süreli ve belirsiz süreli olmak üzere süresine göre iki türlüdür. Sözleşmenin bitiş tarihinin belli olduğu ‘’Süreli Sözleşme’’ birde bitiş tarihinin belli olmadığı süresiz sözleşmelerdir.  

Süreli kira sözleşmesinin bitiminde her hangi bir bildirim ve yeni bir sözleşme yapılmadığı durumda sözleşme önceki belirlenmiş olan aynı şartlarda süresi hariç tekrar yenilenmiş sayılır. Yenilenmiş sayılan sözleşme süresiz sözleşmeye dönüşmektedir. Yasada süresiz sözleşme sonu 10 yıldır. Yani 2 yıllık yapılan bir sözleşme 2 yıllık yenilenmiş sayılmaz. Süresize dönüştüğü için süresi 10 yıl olarak işlem görmeye başlar. İlk sözleşmenin başladığı tarihten itibaren her yenileme döneminde belirtilen kira artışı yapılarak 10 yıl dolana kadar devam eder. Kiracı her zaman, mülk sahibi ancak yasada belirtilen haklı sebeplerin olması durumunda sözleşmeyi 10 yıldan önce sonlandırabilmektedir. Bu haklı sebepler, kiralanan gayrimenkule mülk sahibinin veya alt soylarının ihtiyacı olması, mülkün satılıp yeni sahibinin ihtiyacının olması, kiralananın yeniden inşası veya imarı amacıyla esaslı onarımı durumlarında mümkündür. Aksi durumda 10 yıllık süre dolmadan kiraya veren, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Ancak 10 yıllık uzama süresinin sonunda veya bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az 3 ay önce fesih bildiriminde bulunmak koşuluyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilmektedir. 

Bazı mülk sahipleri sahibinden afişini asarak kiracı hizmet bedeli ödemeyeceği için daha çabuk kiraya verebilirim düşüncesi ile kiracı da emlakçıya hizmet bedeli vermemek düşüncesi ile hareket etmektedirler. Aralarında yaptıkları eksik ve hatalı sözleşme ve sözleşmenin belirsiz süreli sözleşmeye dönüştüğünü bilmeden yenileme yapılmayan kontratta özellikle kira artış zamanları geldiğinde her iki taraf arasında sıkıntılar yaşanmaktadır. Gayrimenkul danışmanları kira ile ilgili sözleşmelerin anlaşmazlık durumlarında üçüncü şahısların arabulucu görevi üslendiğinden her iki tarafa da fayda sağlayıp uzlaştırıcı olmaktadır. Ya mülk sahibi haksız yere çok fazla kira artışı istemekte veya daha yüksek kiradan kiraya verebilmek için kiracıyı çıkarmak istemektedir. Ya da kiracıdan kaynaklı sorunlar yaşanmaktadır. Böylesi anlaşmazlık durumlarından kaynaklı gündem olmuş kiracı ve ev sahibi haberlerini sıkça duymaktayız. Hâlbuki mülk sahibi kiralamalarda hiçbir ücret ödemeden, zamanını ayırmadan işlerine devam ederken taşınmazın reklamını yapmak ve taşınmazı kiracı adaylarına göstermek için kendisine ücretsiz çalışan gayrimenkul danışmanı işe alabilmektedir. Kiracı ise bir aylık kira bedeli karşılığında mülkü kullandığı sürece mülk sahibi ile arasında köprü görevi üstlenen gayrimenkul danışmanını işe almış olmaktadır.  

Küçük hesaplar yapıp sonrasında huzursuzluk ve acı olayların yaşanmaması için profesyonel danışmanlar ile çalışılması kiracılar ve kiralayanlar açısından daima faydalarına olacaktır.